Ósmy zmysł – czym jest interocepcja i jak wspierać dziecko w budowaniu świadomości własnego ciała?

Interocepcja to do tej pory jeden z najmniej znanych i zbadanych ludzkich zmysłów. Co prawda samo pojęcie interocepcji było używane już w XIX w., jednak odnosiło się jedynie do podświadomego odczuwania funkcjonowania poszczególnych organów organizmu ludzkiego (tzw. czucia trzewnego). Obecnie termin ten uległ znacznemu rozszerzeniu i dotyczy również wysiłku mięśniowego, łaskotania lub wrażeń naczynioruchowych, które są odczuwane dzięki stymulacji wolnych zakończeń nerwowych. Co więcej, aktualnie bada się również zależności między strukturami nerwowymi związanymi z interocepcją a świadomością, gdyż takie zaburzenia, jak niepokój, depresja czy zespół jelita drażliwego, są z nią powiązane. Podsumowując, interocepcja jest to sposób wymiany informacji między układem nerwowym a ciałem. To reprezentacja wszystkich doznań pochodzących od organów wewnętrznych, tkanek, hormonów we krwi i systemu odpornościowego przetwarzana przez mózg. To przesyłanie, odbieranie i interpretowanie informacji o ruchach jelit, biciu serca, odczuwalnym ciśnieniu krwi, oddychaniu, odczuciu głodu, sytości, a także o parciu na pęcherz oraz odczuwalnym miejscu i rodzaju bólu. Wyróżniamy następujące trzy główne aspekty interocepcji (wg S. Garfinkiel, H. Critchel): Wrażliwość interocptywna, inaczej podatność na bodźce płynące z ciała. Dokładność interoceptywna. Świadomość interoceptywna, czyli umiejętność określania doznań płynących z ciała oraz nadawania im znaczenia (przekonania i emocje z nimi związane).   Gdzie mieszka interocepcja? Głównym ośrodkiem kory mózgowej odpowiadającym za proces interocepcji jest wyspa (insula) – niewielki obszar kory mózgowej znajdujący się w okolicy bruzdy okólnej, w głębokiej szczelinie oddzielającej płaty czołowe i ciemieniowe od płata skroniowego. Wyspa zbudowana jest z istoty szarej i jest bezpośrednio połączona z układem limbicznym. Podzielona jest na trzy rejony: Tylni – odpowiedzialny za przetwarzanie informacji interoceptywnych. Środkowy – odpowiedzialny za integrację międzymodalną. Przedni – odpowiedzialny za wyższy poziom integracji wszystkich odczuć płynących...