Jak rozpoznać zaburzenia integracji sensorycznej u dziecka?
Integracja sensoryczna to proces, dzięki któremu nasz mózg odbiera, interpretuje i porządkuje bodźce zmysłowe, takie jak dotyk, ruch, dźwięk czy zapach. U większości dzieci integracja sensoryczna przebiega bez zakłóceń, jednak jeśli one występują – mogą zaburzać efektywne funkcjonowanie dziecka w codziennym środowisku. Jak rozpoznać zaburzenia integracji sensorycznej u dziecka i kiedy warto zgłosić się po pomoc?
Czym są zaburzenia integracji sensorycznej?
Zaburzenia integracji sensorycznej (SI) cechują się nieprawidłowościami w przetwarzaniu bodźców zmysłowych przez układ nerwowy. Dziecko może odbierać bodźce zbyt intensywnie (nadwrażliwość, nadreaktywność) lub zbyt słabo (niedowrażliwość, podreaktywność), co wpływa na jego reakcje emocjonalne i motoryczne. Mogą też występować trudności z planowaniem ruchów (dyspraksja).
Jak objawiają się zaburzenia integracji sensorycznej u dziecka?
Zauważane przez rodziców czy opiekunów objawy mogą być różnorodne. Zazwyczaj zależą one od typu zaburzenia, które leży u podłoża problemów z przetwarzaniem sensorycznym. Objawy mogą obejmować:
- nadwrażliwość na bodźce – dziecko może unikać dotyku, przytulania, metek w ubraniach, głośnych dźwięków, jedzenia o określonej teksturze;
- niedowrażliwość na bodźce – czyli poszukiwanie silnych wrażeń zmysłowych, np. uderzanie się, ciągły ruch, dążenie do mocnego przytulania, huśtania, wysoki próg bólu;
- problemy z koordynacją ruchową – np. potykanie się;
- gwałtowne reakcje emocjonalne – szczególnie w odpowiedzi na zmiany, frustracja związana z organizacją swoich działań;
- trudności w wykonywaniu czynności wymagających precyzji – np. wycinanie;
- problemy z koncentracją.
Kiedy warto szukać pomocy?
Jeśli niepokojące objawy utrzymują się przez dłuższy czas i znacząco utrudniają funkcjonowanie dziecka, warto skonsultować się ze specjalistą – terapeutą integracji sensorycznej (studia w tym zakresie pozwalają na uzyskanie odpowiednich kwalifikacji). Diagnoza SI polega na przeprowadzeniu wywiadu z rodzicami oraz testów i obserwacji dziecka, najczęściej w formie zabawy, które pozwalają ocenić sposób przetwarzania przez nie bodźców.
Zaburzenia integracji sensorycznej mogą występować jako samodzielna trudność rozwojowa, ale bardzo często współwystępują z innymi zaburzeniami, takimi jak: spektrum autyzmu, ADHD, mózgowe porażenie dziecięce czy zaburzenia lękowe. Terapię integracji sensorycznej można wykorzystywać w tych przypadkach jako dodatkową metodę wsparcia.
Gdzie zdobyć wiedzę z zakresu integracji sensorycznej?
Osoby zainteresowane pogłębieniem wiedzy z tego zakresu, szczególnie pedagodzy, psycholodzy czy fizjoterapeuci, mogą zdobyć wiedzę z zakresu wspomagania dziecka z trudnościami sensorycznymi poprzez kursy czy studia podyplomowe z integracji sensorycznej. Jednym z renomowanych ośrodków oferujących studia podyplomowe z integracji sensorycznej jest Instytut Rozwoju Edukacji: https://www.ire-studia.edu.pl/studia-podyplomowe/pedagogika-specjalna/integracja-sensoryczna/.
Dlaczego warto zdecydować się na studia podyplomowe z integracji sensorycznej?
Obecnie coraz więcej dzieci zmaga się z trudnościami sensorycznymi, dlatego specjaliści w tej dziedzinie są bardzo poszukiwani – zarówno w przedszkolach, szkołach, jak i ośrodkach terapeutycznych. Studia podyplomowe z integracji sensorycznej umożliwiają zdobycie specjalistycznej wiedzy i praktycznych umiejętności diagnostyczno-terapeutycznych w tym zakresie. Dla osób zainteresowanych tematem integracji sensorycznej studia podyplomowe to także świetna inwestycja w swój rozwój zawodowy.
Zaburzenia integracji sensorycznej mogą znacząco wpływać na rozwój dziecka, jednak wczesna diagnoza i wsparcie dziecka mogą pomóc zniwelować problemu. Pedagodzy czy terapeuci mogą uzyskać kompetencje w tym zakresie w ramach studiów podyplomowych z integracji sensorycznej.